یکی دیگر از مشکلات ترافیک ما که منجر به تصادفهای ناگوار می‌گردد، دور زدن در خیابان‌هایی است که عرض آن زیاد می‌باشد. شاید شما هم دیده باشید رانندگانی را که بدون در نظر گرفتن هیچ معیاری اقدام به دور زدن ناگهانی می‌نمایند و حق تقدم وسایل نقلیه‌ای را که بصورت مستقیم در حال عبور هستند در نظر نمی گیرند و موجب تصادف و از دست دادن سلامتی خود و سرنشینان خودرو می‌شوند.

دور زدن با یک فرمان

در تمامی مواردی که می‌خواهیم دور یک فرمان انجام بدهید بایستی ماده ۱۳۶ آئین نامه راهنمایی و رانندگی را در نظر بگیریم. باید مطمئن شویم که خیابانی که ما می‌خواهیم در آن دور یک فرمان انجام بدهیم یکطرفه نباشد؛ چون دور زدن در خیابان یکطرفه ممنوع است. دوم اینکه خط وسطی که خیابان را به ۲ مسیر عبوری رفت و برگشت تقسیم کرده ممتد نباشد؛ چرا که خط ممتد به معنای دیوار قانونی می‌باشد و از این دیوار نباید عبور کرد. در ضمن در تقاطع نیز نباید دور یک فرمان انجام شود. در صورتی که عرض خیابان ۱۲ متر به بالا باشد می‌توان در آن دور یک فرمان انجام داد. به خاطر داشته باشید مادامی که در حال دور زدن هستیم حکم فرعی را داریم و چنانچه خدای ناکرده تصادفی با خودروهایی که در داخل خیابان در حال عبور مستقیم هستند رخ دهد ما مقصر هستیم.

پس بنابراین دور زدن باید دقت و مراقبت و رعایت کامل حق تقدم باشد. فرض کنید در یک خیابان دو طرفه که وسط آن مقطع می‌باشد و عرض آن ۱۲ متر یا بیشتر است در حال عبور هستیم و نیاز شد که دور یک فرمان انجام دهیم. پس بنابر شرایط زیر اقدام به دور زدن با یک فرمان می نماییم.

۱-ابتدا راهنمای سمت راست را می زنیم و در منتهی‌الیه سمت راست می‌ایستیم. بعد راهنمای چپ را زده و ضمن نگاه کردن به آینهٔ بغل (سمت چپ)، بوسیله برگرداندن سر به سمت چپ، به نقطه کور آینه پوشش می‌دهیم. سپس ضمن حرکت دادن خودرو بصورت لاک‌پشتی ۳۰ درجه خودروی خود را به سمت چپ کج کرده و ایست خروج از پارک یا ایست ۳۰ درجه را انجام می‌دهیم.

۲- سر را به سمت چپ بر می‌گردانیم تا پوشش کاملی از لحاظ دید کافی به مسیر عبوری داده باشیم. بعد از اطمینان کامل از عدم وجود خطر، ضمن حرکت به‌صورت لاک‌پشتی تمام فرمان را به سمت چپ چرخانده و در وسط خیابان، مقابل خط مقطع می‌ایستیم. این ایست به خاطر رعایت حق تقدم برای وسایل نقلیه‌ای است که از سمت راست به طرف چپ ما در حال عبور هستند.

۳- پس از ایست سوم و اطمینان از عدم وجود خطر و با رعایت کامل احتیاط، دور زدن خود را کامل کرده و زمانی که خودروی ما کمی مانده در خیابان در مسیر عبوری جدید کاملاً صاف شود اقدام به صاف کردن فرمان می‌کنیم تا خودروی ما به چپ و راست منحرف نشود. بهترین راه برای صاف کردن این است که به جلوی خودرو خیره نشویم و به انتهای لاین‌مان نگاه کنیم. این یک روش مطمئن برای دور زدن با یک فرمان می‌باشد.

دورزدن با دو فرمان

گاهی اوقات ممکن است در خیابان‌هایی که عرض آن کمتر از ۱۲ متر بوده و نیز ۲ طرفه می‌باشد بخواهیم که دور بزنیم. بنابراین باید روش دور زدن در این گونه خیابان‌ها را آموخته باشیم تا بتوانیم به راحتی اقدام به‌این کار نماییم. باید توجه داشته باشیم که خط وسط خیابان که آن‌را به دو مسیر عبوری رفت و برگشت تقسیم می‌کند، مقطع (بریده بریده) و غیر ممتد باشد، چرا که خط ممتد به معنای دیوار قانونی می‌باشد و از این دیوار نباید عبور کرد. در ضمن در حریم تقاطع‌ها نباشد (حداقل ۱۵ متر قبل و بعد از تقاطع را حریم تقاطع می‌گویند). همچنین خیابانی که می‌خواهیم در آن دور بزنیم یک طرفه نباشد. برای دور زدن در چنین خیابان‌هایی نمی‌توان از روش دور زدن با یک فرمان استفاده کرد چرا که عرض خیابان کم بوده و ما مجبوریم که یکبار رو به جلو رفته و مجدداً دنده عقب بیاییم تا بتوانیم براحتی دور بزنیم. لذا از روش دور دو فرمان استفاده می‌کنیم. در ضمن حتماً بایستی گذر ما خیابان باشد (به گذرهای ۶ متر یا کمتر کوچه گفته می‌شود).

باید توجه داشت که رعایت احتیاط و اجرای دقیق آئین نامه راهنمایی و رانندگی همیشه ضامن سلامتی ما و سرنشینان خودروی ما و نیز وسایل نقلیه دیگر می‌باشد. بنابراین اگر ما بدون داشتن دقت کافی و بدون در نظر گرفتن هیچ معیاری بصورت ناگهانی بخواهیم اقدام به دور زدن بنماییم کاملا روشن است که موجب تصادف خواهد شد بنابراین برای دور زدن با دو فرمان بایستی به روش ذیل کاملا توجه کرده و نکته به نکته آنرا اجرا کنیم.

طریقه اجرا در دور زدن با دو فرمان

ما معمولاً در خیابان در حال حرکت هستیم و بعد تصمیم می‌گیریم که دور بزنیم. بنابراین بایستی ابتدا راهنمای سمت راست را بزنیم آنگاه سرعت خود را به آرامی کم کرده به‌آینه وسط و سمت راست نگاه می‌کنیم و نیز با پوشش دادن به نقاط کور آینه سرمان را به سمت راست برمی‌گردانیم تا مطمئن شویم که خطری وجود ندارد. سپس با احتیاط کامل در منتهی‌الیه سمت راست متوقف می شویم (پارک ۳۰ سانت) تا بتوانیم از عرض خیابان کاملاً استفاده کنیم.

بعد راهنمای چپ را می زنیم و به‌آینه سمت چپ نگاه می‌کنیم و پس از اطمینان از عدم وجود خطر، خودروی خود را بصورت ۳۰ درجه کج کرده و می‌ایستیم و سرمان را کاملاً به سمت چپ بر می‌گردانیم تا کاملاً به نقاط کور آینه پوشش دهیم.

در صورتیکه عرض خیابان طوری باشد که هنگام ایست دوم (ایست ۳۰ درجه) بتوانیم کل طول خیابان را از سمت راست و چپ ببینیم نیازی به ‌ایست وسط خیابان نیست؛ ولی در صورتیکه عبور و مرور بگونه‌ای باشد که احتمال حتی ۱% خطر وجود داشته باشد، بایستی پس از ایست دوم (۳۰ درجه) و اطمینان از عدم وجود خطر در مسیر عبوری رفت که ما درون آن هستیم (سمت چپ خودروی ما) تا وسط خیابان به صورت لاک‌پشتی حرکت کرده و در ضمن کل فرمان را تا انتها به سمت چپ می‌چرخانیم و در وسط خیابان می‌ایستیم تا مطمئن شویم که از سمت راست خطری وجود نداشته باشد.

پس از اطمینان از اینکه خطری وجود ندارد، رو به عرض سمت چپ خیابان حرکت کرده (به سمت جدول مقابل) و زمانی که جدول مقابل از دید راننده از روی کاپوت خودروی ما محو شد ضمن حرکت کردن به صورت لاک‌پشتی، فرمان خودرو را هر چقدر که می‌توانیم به سمت راست می‌چرخانیم تا چرخ‌های خودروی ما صاف شود و رو به جلو حرکت لاک‌پشتی را ادامه می‌دهیم. در این حالت اگر کمی خودروی ما به سمت راست کج شد اشکالی ندارد. سوال اینجاست تا کجا جلو برویم که با جدول برخورد نکنیم و پاسخ این است تا جایی که از زیر قاب آینه بغل سمت چپ یا راننده بتوانیم پایین جدول کنار چرخ جلو را ببینیم. در ضمن آن سمتی را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهیم که احساس کنیم به جدول نزدیکتر است. معمولاً در دور زدن با دو فرمان چرخ سمت چپ به جدول نزدیکتر است.

راهنمای سمت راست را می زنیم و دسته دنده را درون دنده عقب قرار می‌دهیم و با نگاه کردن به عقب خودرو پس از اطمینان از اینکه خطری وجود ندارد بصورت لاک‌پشتی رو به عقب حرکت کرده و تمام فرمان را با استفاده از هر دو دست به سمت راست می چرخانیم و حرکت خود را به صورت لاک‌پشتی ادامه می‌دهیم. و اما سوال این است که تا کجا عقب برویم که بتوانیم براحتی رو به جلو دور بزنیم و اصطلاحاً (‌رد شویم)؟ تا جایی رو به عقب می‌رویم که بتوانیم از روی کاپوت جلو، پایین جدول جلو (محل برخورد آسفالت و جدول) را ببینیم. بنابراین وقتی رو به عقب می‌رویم بایستی به جلوی خودرو نیز توجه داشته باشیم تا بیش از اندازهٔ مورد نیاز عقب نیاییم. خوب است در این لحظه هر چقدر از فرمان را که می‌توانیم به سمت چپ بچرخانیم تا مجدداً چرخ‌های ما صاف شود و سپس می‌ایستیم.

بعد راهنمای سمت چپ را روشن کرده و ضمن حرکت کردن بصورت لاک‌پشتی فرمان را به سمت چپ چرخانده و دور زدن خود را کامل می‌کنیم و پس از اینکه خودروی ما در مسیر عبوری جدید صاف شد و فرمان ما نیز صاف شد، حرکت به صورت عادی را انجام می‌دهیم.

اهمیت حرکت لاک‌پشتی در دور زدن با دو فرمان

کسی که می‌خواهد در یک خیابان کم‌عرض دور بزند بایستی بتواند از کنترل کلاچ خوبی برخوردار باشد تا بتواند خودروی خود را به صورت سانتی‌متری حرکت بدهد. این عمل موجب می‌شود تا از کنترل بالایی و نیز سرعت خوبی در چرخاندن فرمان برخوردار شود و این کار فقط با مهارت داشتن در انجام حرکت لاک‌پشتی میسر خواهد بود. پس بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از انجام دور دو فرمان چند دقیقه‌ای مجدداً حرکت لاک‌پشتی تمرین شود.

نکات مهم مربوط به گردش ها

• از فاصله ۱۵۰ متری پیچ ها و سربالایی ها دور زدن ممنوع می باشد.
• برای تغییر مسیر و تعویض خط حرکت ابتدا باید با دادن علامت وسایل نقلیه دیگر را از قصد خود آگاه نموده و با رعایت حق تقدم عبور و احتیاط کامل تغییر مسیر دهیم.
• برای گردش به چپ از خیابان ۲ طرفه ابتدا از فاصله یک صد متری راهنما بزنیم و سپس با توجه به جریان ترافیک در منتهی‌الیه سمت چپ خط وسط قرار گرفته و با رعایت حق تقدم گردش کنیم.
• در گردش به راست دریک خیابان یک طرفه باید در باند سمت راست قرار گرفته تا سایر رانندگان امکان پیدا کنند که از سمت چپ به مسیر خود ادامه دهند.
• برای گردش به راست در تقاطع بایستی از فاصله ۱۰۰ متری با زدن راهنما از منتهی الیه سمت راست گردش نمایید.
• در هنگام گردش به راست باید ابتدا با دادن علامت با چراغ راهنمای سمت راست از فاصله یک صد متری ضمن توجه به جریان ترافیک و عابرین و همچنین توجه به دوچرخه سوارها و موتور سوارها میان خودرو و جدول اقدام به گردش نماییم.
• از یک صد متر مانده به تقاطع برای گردش به چپ و یا راست باید از چراغ راهنما استفاده نماییم.
• هنگام گردش به چپ در تقاطع‌های داخل شهر ضمن دادن علایم با چراغ راهنما از یک صد متر مانده به محل گردش و توجه به جریان ترافیک و عابرین و قرار گرفتن در خط سمت چپ گردش می نماییم.
• در راه‌های برون شهری که منحصر به دو خط رفت و برگشت می‌باشد برای گردش به چپ بایستی خودرو را در شانه راه یا منتهی‌الیه سمت راست راه متوقف نمود و سپس با توجه به سرعت و جهت و موقعیت وسایل نقلیه‌ای که به طور مستقیم حرکت می‌کنند با استفاده از چراغ راهنما و یا دادن علامت اقدام به گردش نمود.
• در تقاطع‌هایی که مسیر جداگانه گردش به راست به وسیله جدول یا خط کشی تعبیه نشده است هنگامی که چراغ راهنمایی قرمز است رانندگانی که قصد گردش به راست داشته باشند در صورت نصب تابلوی ویژه‌ای که گردش به راست را مجاز اعلام می‌نماید می‌توانند از منتهی الیه سمت راست راه و با رعایت حق تقدم اقدام به گردش به راست نمایند.