تعویض دنده

وقتی کلاچ را تا انتها می‌گیریم دریچهٔ همه دنده‌ها باز شده و ما می‌توانیم دسته دنده را درون هر دنده‌ای که می‌خواهیم قرار دهیم. درست مثل زمانی که ما می‌خواهیم وارد اتاق شویم دستگیرهٔ درب را به پایین فشار می‌دهیم تا درب آزاد شود و پس از این که درب آزاد شد آن‌را باز می‌کنیم، دنده را نیز وقتی می‌خواهیم از خلاص به یک یا از یک به دو و... جا به جا کنیم، اول باید کلاچ را تا انتها فشار دهیم تا دریچه دنده‌ها باز شود، بعد دسته دنده را درون هر دنده‌ای که می‌خواهیم قرار می‌دهیم.

وصل کردن و برقراری ارتباط موتور با چرخ

وقتی ما گاز می‌دهیم در حال تولید نیرو هستیم. نیروی تولیدی روی درجهٔ دور موتور مشخص شده، مثلًا وقتی دور موتور روی ۱٫۵ قراردارد (۱۰۰۰×۱٫۵) یعنی ۱۵۰۰ دور دقیقه، میل لنگ در داخل موتور در حال چرخش است.

اما زمانی که خودرو را درون دنده قرار می‌دهیم و می‌خواهیم کلاچ را بالا بیاوریم، در اصل داریم این نیروی تولید شده توسط گاز و موتور را بوسیله گیربکس به چرخ منتقل می‌کنیم. اگر این انتقال به صورت ناگهانی و سریع انجام شود باعث ایجاد شوک به چرخ‌ها شده و موجب پرت شدن خودرو به جلو می‌شود. لذا برای اینکه به آرامی حرکت کنیم و خودروی ما رو به جلو پرت نشود بایست عمل بالا آمدن کلاچ را نیز به آرامی انجام دهیم تا عمل اتصال دیسک و صفحه کلاچ به آرامی صورت گیرد. در این صورت حرکت ما نیز در کمال آرامش و به نرمی خواهد بود.

خلاص کردن دنده

وقتی کلاچ را تا انتها می‌گیریم ارتباط بین چرخ و موتور قطع می‌شود یعنی صفحه کلاچ از دیسک جدا می‌شود و به صورت موقت دنده خلاص می‌شود و بایستی دسته دنده را به موقعیت خلاص انتقال دهیم تا بتوانیم کلاچ را رها کنیم.

قانون حرکت در مسیر مستقیم و کفی

ابتدا کلاچ را تا انتها گرفته و دسته دنده را درون دنده یک قرار می‌دهیم. کمی گاز به صورت ثابت طوری که قطع نشود و در همان لحظه کلاچ را آرام آرام بالا می‌آوریم تا جایی که احساس کنیم خودروی ما با نیروی موتور شروع به حرکت کرده است که به آن نقطه حرکت کلاچ می‌گوییم. کلاچ را در نقطه حرکت مانند گاز ثابت کرده و به مدت ۳ ثانیه نگه می‌داریم و خود نیز می‌شماریم ۱ثانیه ۲ثانیه ۳ثانیه. در اینجا حرکت انجام شده و با خیال راحت کلاچ را رها می‌کنیم و به گاز دادن خود ادامه می‌دهیم.

هنگام حرکت کردن، کار کلاچ برعکس کار گاز و ترمز بوده و آن‌را از پایین به بالا می‌آوریم و نسبت آن با گاز به صورت ۲ کفه ترازو می‌باشد یا مانند الاکلنگ. پس از طی حدوداً ۵۰ متر باید ایست کنیم. پس از توقف کامل دنده را خلاص کرده و قانون ایست را انجام می‌دهیم تا نخست ایست‌ها و ترمزها کاملاً آهسته و بی خطر شود و دوم حرکت در مسیر مستقیم و کفی برای ما کاملاً راحت شده و برای پاهای ما ملکه گردد. هر چقدر تمرین بیشتر باشد اجرا و انجام آن برای ما روان‌تر خواهد‌شد.

نحوه کنترل کلاچ هنگام گردش به چپ و راست و دور زدن

به محیطی برای تمرین احتیاج داریم که کاملاً بی‌خطر باشد و امکان دور زدن به چپ و راست بدون تردد خودرو وجود داشته باشد. در حرکت در مسیر مستقیم گفتیم که کلاچ را ۳ ثانیه در نقطه حرکت نگه می‌داریم. اما در دور زدن‌ها و گردش‌ها کلاچ را در نقطه حرکت آنقدر نگه می‌داریم که خودروی ما پس از دور زدن یا گردش کردن کاملاً در مسیر مستقیم قرار گیرد. پس از اینکه در مسیر مستقیم قرار گرفتیم و خودرو صاف شد، آن‌وقت کلاچ را رها می‌کنیم. پس در گردش‌ها برای این‌که کنترل خودرو از دست راننده خارج نگردد بدین شکل عمل می‌کنیم:

ابتدا کلاچ را تا آخر گرفته و دنده را ۱ می‌کنیم. کمی گاز به صورت ثابت طوری که قطع نگردد و کلاچ را آرام آرام بالا می‌آوریم تا جایی که احساس کنیم خودروی ما با نیروی موتور شروع به حرکت کرده است(نقطه حرکت). موضوع اصلی این است که در گردش‌ها چقدر کلاچ را نگه می‌داریم؟ پاسخ این است که ۸۰% کنترل خودرو در گردش‌ها بوسیلهٔ کنترل و نگه داشتن کلاچ در نقطهٔ حرکت می‌باشد. راننده‌ای که کلاچ را در نقطه حرکت نگه دارد، در حقیقت کنترل خودرو و سرعت آن را در اختیار گرفته است.

کنترل کلاچ و نگه داشتن آن در نقطه حرکت مثل کنترل رکاب دوچرخه است. وقتی شما با دوچرخه در خیابان اصلی در حال رکاب زدن هستید، از دوردست دست‌اندازها را مشاهده می‌کنید یا با تصمیم به گردش داخل کوچه‌های فرعی ناخودآگاه دست شما به سمت ترمز دوچرخه رفته و پای شما رکاب زدن را کم یا کند می‌کند. توجه داشته باشید که در زمان حرکت در خیابان با خودرو نیز وقتی تصمیم به گردش به چپ یا راست یا رد شدن از چاله یا دست‌انداز یا حرکت در ترافیک می‌گیرید درست مانند کنترل رکاب دوچرخه و ترمز آن کلاچ و ترمز خودروی شما نیز باید تحت کنترل قرار گیرد تا حتماً بتوانید با تسلط کامل بر هدایت خودرو و کنترل فرمان آن موقعیت را پشت‌سر بگذارید.

نحوه کنترل کلاچ در سربالایی و شیب

برای کنترل کلاچ درسربالایی‌ها که مشکل عمدهٔ اکثر رانندگانی است که تاکنون با چنین حالتی مصادف نشده‌اند، ابتدا بعد از اینکه ماشین را متوقف نمودیم همزمان که کلاچ زیر پای چپ قرار دارد ترمز را با پای راست نگه می‌داریم، دنده را درحالت دنده یک می‌گذاریم و کلاچ را تا جایی آزاد می‌کنیم که ماشین از حالت عادی به حالت لرزش دربیاید; بعد از آن ترمز را رها می کنیم ماشین رو به عقب سر نمی خورد و در آن لحظه گاز می‌دهیم; کلاچ را بیشتر آزاد می کنیم و با احتیاط به حرکت خود ادامه می دهیم.