آموزش رانندگی با دنده اتومات در اصول رانندگی و کلیات هیچ تفاوتی با ماشین دندهای ندارد. اما جزئیات تعیین کنندهای در مورد ماشین اتومات وجود دارد که پیش از آنکه اقدام به رانندگی کنید باید نحوه رانندگی با ماشین دنده اتومات را بیاموزید تا بهترین عملکرد را داشته باشید.
در ماشینهای دندهای، راننده قادر است با تعویض دنده و با استفاده از کلاچ، قدرت و شتاب ماشین را کنترل کند اما در ماشینهای دنده اتومات، گیربکس وظیفه تعیین سرعت و شتاب خودرو را برعهده دارد و این کار نه به صورت دستی بلکه به صورت اتوماتیک انجام میشود. به همین دلیل نیز رانندگی با ماشینهای دنده اتوماتیک، تفاوتهایی دارد که باعث میشود برخی از افراد در ابتدای استفاده از آن، دچار سردرگمی شده و مشکلاتی برایشان به وجود آید.
برای رانندگی و آموزش رانندگی با ماشینهای دنده اتوماتیک، افراد باید در ابتدا با انواع حالتهای دنده اتومات و نوع کارایی آنها آشنا شده و نحوه استفاده هریک از آنها را کاملا متوجه شوند. به طور کلی 4 علامت مختلف برروی صفحه دنده در ماشینهای دنده اتومات وجود دارد که راننده با استفاده از هر یک از آنها میتواند در موقعیتهای مختلف رانندگی کند. در ادامه مطلب به معرفی و توضیح هر یک از حالات مختلف دنده میپردازیم.
P (Parking)
این حرف نشاندهنده حالت پارک در خودرو دنده اتومات است. در واقع این دنده مختص حالت پارک خودرو است و رانندگان برای پارک خودرو خود و جلوگیری از حرکت آن باید دنده ماشین را بر روی حرف P قرار دهند. هنگامیکه راننده به صورت دستی دنده را بر روی این حرف قرار میدهد، ماشین به هیچ عنوان نمیتواند حرکت کند. حتی اگر راننده پدال گاز ماشین را فشار دهد نیز، نمیتواند ماشین را حرکت دهد.
R (Revers)
این کلمه معنای بازگشت به عقب را میدهد و برای حرکت به عقب در ماشین به کار برده میشود. در واقع این دنده، دنده عقب ماشینهای با دنده اتوماتیک است و هنگامی که راننده دنده را در این وضعیت قرار دهد، با برداشتن پای خود از روی ترمز، ماشین به سمت عقب حرکت خواهد کرد.
N (Neutral)
این کلمه نیز به معنای دنده خلاص است. این دنده مشابه دنده خلاص و خنثی در ماشینهای با دنده دستی است. این دنده باعث میشود تا سرعت ماشین شما ثابت نگهداشته شود. به عنوان مثال اگر شما خودرو خود را در سرعت 30 کیلومتر برساعت نگهدارید و آن را خاموش کنید، هنگام روشن شدن آن نیز، سرعت ماشین شما، 30 کیلومتر برساعت خواهد بود.
D (Drive)
این دنده که برگرفته از کلمه درایو و رانندگی است، مخصوص حرکت کردن ماشین است. چنانچه رانندگان قصد حرکت دادن ماشین خود را داشته باشند، باید دنده ماشین را در این حالت قرار دهند. هنگامیکه دسته دنده روی این حرف باشد، راننده میتواند با برداشتن پای خود از روی پدال ترمز، به آرامی ماشین را حرکت داده و شروع به رانندگی کند.
برخی از حالتهای دیگر نیز روی صفحه دنده ماشینهای با دنده اتوماتیک وجود دارد. در برخی از ماشینها علاوه بر حروف نوشته شده، اعدادی نیز روی صفحه دنده وجود دارد. اعدادی مانند 1، 2 و 3 بر روی صفحه دنده به راننده این امکان را میدهد که در مواقع لازم و ضروری بتواند از حالت دنده دستی استفاده کند و سرعت و شتاب خودروی خود را کنترل کند.
در برخی از ماشینهای بسیار لوکس و اسپرت نیز علاوه بر تمامی اعداد و حروف گفته شده، حروفی مانند S وجود دارد که نشان دهنده حالت اسپرت در ماشینها است. با استفاده از این دنده، ماشین بر روی حالت اسپرت قرار میگیرد و سرعت و شتاب بسیار بالایی پیدا میکند.
شروع حرکت و رانندگی
در ابتدا، پس از سوار شدن به این ماشینها مانند هر ماشین دیگری، کمربند ایمنی خود را ببندید و آینهها و صندلی خود را تنظیم کنید. سپس پای خود را بر روی پدال ترمز قرار دهید و آن را تا انتها فشار دهید. پس از این کار با چرخاندن کلید ماشین در جهت پادساعتگرد یا با فشردن دکمه استارت، ماشین خود را به کار بیندازید.
پس از انتخاب کردن جهت حرکت خود، دسته دنده خود را نیز انتخاب کنید. در این مرحله چنانچه قصد حرکت به سمت عقب را داشته باشید، میتوانید دسته دنده را بر روی R قرار دهید. همچنین اگر قصد حرکت به جلو را داشته باشید میتوانید با قرار دادن دسته دنده روی حرف D حرکت خود را آغاز کنید. در مرحله بعدی برای به راه افتادن خودرو خود، باید پای خود را به آرامی از روی پدال ترمز بردارید. چنانچه قصد حرکت با سرعت بیشتری را داشته باشید، میتوانید پدال گاز را نیز به آرامی فشار دهید.
برای تعویض دنده، ابتدا پای خود را روی ترمز قرار دهید. سپس دنده را به حالت مورد نظر خود تغییر داده و به آرامی پای خود را از روی ترمز بردارید.
در ترافیکهای سنگین، دنده را در حالت D قرار داده و فقط با استفاده از ترمز ماشین خود را متوقف کرده و با برداشتن پای خود از روی ترمز به حرکتتان ادامه دهید.
یکی از ویژگیهای بسیار مهم ماشینهای با دنده اتوماتیک، وجود دو پدال گاز و ترمز به جای سه پدال گاز و ترمز و کلاچ است. درواقع، در این ماشینها به جای سه پدال، دو پدال زیر پای رانندگان قرار دارد. رانندگان برای جلوگیری از هر گونه خطا و اشتباهی باید فقط از پای راست خود استفاده کنند و بهتر است پای چپ خود را کنار نگهداشته و از آن استفاده نکنند. بسیاری از رانندگان در ابتدا به اشتباه پای چپ خود را نیز به کار میبرند و با فشردن همزمان پدال گاز و ترمز باعث ایست ناگهانی ماشین و از کار افتادن آن میشوند و حتی ممکن است باعث وقوع تصادفات و حوادث وحشتناکی شوند. بنابراین توصیه میشود به هیچ وجه از پای چپ در رانندگی با ماشینهای دنده اتوماتیک استفاده نشود.
پایان حرکت و توقف کردن
هنگامی که راننده قصد نگهداشتن خودرو خود را دارد و میخواهد از حرکت بایستد، باید در ابتدا حرکت ماشین را متوقف کرده و ماشین را به طور کامل در وضعیت بیحرکت قرار دهد، سپس باید دسته دنده را برروی N قرار داده و ترمز دستی را کامل به سمت بالا بکشد. در مرحله آخر نیز دسته دنده را در حالت P قرار دهد. در این شرایط ماشین به طورکامل متوقف شده و هیچ حرکتی نخواهد داشت.
حرکت به عقب
حرکت به عقب در ماشینهایی با دنده اتومات بسیار راحتتر از حرکت به سمت جلو در این ماشینها است. در این نوع حرکت راننده با روشن کردن ماشین، دسته دنده را در حال R قرار میدهد و بدین ترتیب با برداشتن پای خود از پدال ترمز، ماشین به سمت عقب حرکت میکند. چنانچه فردی قصد داشته باشد با سرعت بیشتری به سمت عقب حرکت کند، میتواند حین برداشتن پای خود از پدال ترمز، پدال گاز را نیز به آرامی فشار دهد.
نکات مهم در رانندگی با ماشین های دنده اتوماتیک
همانطور که قبلا نیز گفتیم، رانندگی با ماشینهای دنده اتومات، نکات و قوانین خاص خود را دارد که افراد باید با آن آشنا شده و آنها را رعایت کنند. برخی از مهمترین نکات برای رانندگی با ماشینهای دنده اتومات به شرح زیر است.
هرگز از دوپای خود استفاده نکنید: برای استفاده از پدالهای گاز و ترمز فقط از پای راست خود استفاده کنید و پای چپ خود را کنار نگه دارید.استفاده از پای راست و چپ در خودروهای اتومات، به منزله فشردن پدال ترمز و گاز به طور همزمان است که این امر موجب وقوع تصادفات و اتفاقات ناگواری میشود. علاوه بر آن، این حرکت باعث آسیبهای جدی در گیربکس ماشین میشود.
در هنگام رانندگی، دنده را عوض نکنید: برخی از رانندگان قبل از توقف کامل ماشین و در حین حرکت، دنده را به حالت P تغییر میدهند که این عمل باعث بهوجود آمدن آسیبهای جدی در گیربکس ماشین خواهد شد و هزینههای سرسامآوری برای صاحب خودرو به وجود خواهد آورد.
در سرپایینیها خودور را در حالت خلاص قرار ندهید: با قرار دادن خودرو در حالت N در سرپایینیها باعث وارد آمدن فشار مضاعف به شیر برقیهای گیربکس خواهید شد. خرابی و تعویض شیر برقیهای گیربکس، هزینه بسیار بالایی دارد.
قبل از توقف کامل خودرو، دنده را در حالت P قرار ندهید: رانندگان باید توجه داشته باشند تا برای توقف کامل خودرو، ابتدا آن را به طور کامل متوقف کنند، سپس با قرار دادن دسته دنده روی حالت N و کشیدن ترمز دستی ماشین را آماده توقف کامل کنند و در نهایت دسته دنده را در حالت P قرار دهند.
در توقف های کوتاه دنده را خلاص نکنید: سعی کنید در ترافیک و چراغ قرمز هایی که توقف خودرو کمتر از ۲ دقیقه است، گیربکس را خلاص نکنید. زمانی که گیربکس در حالت D قرار دارد و شما توقف می کنید، گیربکس در دنده ۱ می ماند و تنها درگیری موتور و گیربکس، جریان های گردابی روغن هیدرولیک داخل توربین است که به دلیل دور پایین موتور، بسیار ناچیز است. در صورتی که خلاص کردن گیربکس و قرار دادن دوبارهی آن در حالت D، مجموعهی کلاچ ها، سوپاپ ها و شیر های برقی را درگیر می کند که استهلاک آن به مراتب بیشتر است.