حرکت دادن خودرو به صورت سانتیمتری جهت انجام کارهایی که به دقت و مراقبت بسیار زیادی نیاز است مانند دور زدن یا پارک دوبل را حرکت لاکپشتی میگوییم که فقط در دنده یک و دنده عقب قابل اجراست.
اوج کنترل خودرو زمانی است که شناخت کاملی از کلاچ و نقاط مختلف آن داشته و نحوه استفاده از آن جهت حرکت دادن خودرو به صورت سانتیمتری را یاد گرفته باشیم و به راحتی بتوانیم از آن بهره ببریم بنابراین ابتدا بهتر است نقاط مختلف کلاچ را بشناسیم. کلاچ از چهار قسمت تشکیل شده است:
- نقطه صفر (انتها و پایین ترین حد کلاچ)
- نقطه یک حرکت (ما بیشتر با این نقطه کار داریم چرا که سرعت خودرو در این نقطه به صورت سانتیمتری است)
- نقطه دو حرکت (جهت آغاز یک حرکت عادی)
- نقطه سه حرکت (بالاترین حد کلاچ که رها و آزاد میشود)
نقطه صفر حرکت
وقتی میخواهیم اقدام به حرکت کنیم ابتدا کلاچ را تا آخر میگیریم و دسته دنده را درون دنده ۱ یا دنده عقب (به هر سمتی که نیاز باشد) قرار میدهیم کهاین نقطه از کلاچ را نقطه صفر میگویند. در نقطه صفر با اینکه دسته دنده درون دنده یک است ولی هر چقدر گاز دهیم خودرو حرکت نمیکند. نقطه صفر کلاچ در همهٔ خودروها یکسان است یعنی انتهای کلاچ همه خودروها نقطه صفر محسوب میشود.
نقطه یک حرکت
هنگام حرکت وقتی کلاچ را تا آخر گرفتیم و دسته دنده را درون دنده مورد نظر گذاشتیم و آماده حرکت شدیم، طبیعی است که اول گاز میدهیم؛ بعد کلاچ را بالاتر میآوریم تا به نقطه حرکت برسیم. اولین نقطه از کلاچ را که ارتباط بین چرخ و موتور برقرار است و خودروی ما حالت حرکت به خود میگیرد و میخواهد به صورت سانتیمتری حرکت کند را نقطه یک حرکت میگوییم. زمانیکه میخواهیم نقطهٔ یک حرکت را پیدا کنیم باید به بیرون خودرو را نگاه کنیم تا از روی میزان سرعت خودرو بفهمیم کلاچ روی یک نقطه قرار دارد یا نه. فاصلهٔ بین نقطهٔ صفر تا نقطهٔ یک حرکت در همهٔ خودروها یکسان نیست؛ ممکن است در یک خودرو این فاصله (نقطه صفر تا نقطه یک) ۲ سانتیمتر باشد و در دیگری ۳ یا ۴ یا ۵ سانتیمتر باشد. اگر فاصلهٔ بین صفر و یک زیاد باشد میگوییم کلاچ این خودرو بالاست و اگر این فاصله کم باشد اصطلاحاً میگوییم کلاچ این خودرو پایین است.
نقطه دوم حرکت
اگر از نقطه یک حرکت، حداقل ۱ سانتیمتر کلاچ را بالاتر بیاوریم ملاحظه میکنیم که شتاب خودروی ما بیشتر شده و حرکت به صورت عادی انجام میگیرد. بهاین نقطه از کلاچ نقطه دوم حرکت میگویند. توجه داشته باشید که بهترین راننده مسلط به کلاچ رانندهای ست که لرزش درگیر شدن کلاچ را فقط خودش متوجه شده نه دیگر سرنشینان خودرو.
نقطه سوم حرکت(رها شدن کلاچ)
وقتی از نقطه دوم حرکت، کلاچ را ۱ سانتیمتر بالا بیاوریم، خودروی ما باز هم با شتاب بیشتری حرکت میکند و در ضمن کلاچ ما به بالاترین حد خود رسیده و در این حالت پای ما از روی کلاچ رها شده است؛ این نقطه از کلاچ را نقطه سوم حرکت یا رها شدن کلاچ میگوییم.
حالا که با نقاط مختلف کلاچ آشنا شدیم این نکته را متذکر می شویم که در هنگام استفاده از این نقاط گاز ما باید حتما ثابت بوده و هرگز قطع نشود و کلاچ همانند ولوم تنظیم کنندهٔ میزان سرعت اقدام کند.
توجه: هنرجویان عزیز اگر میخواهید پارک دوبل بسیار عالی داشته باشید به این قسمت توجه کنید.
طریقهٔ انجام حرکت لاکپشتی (سانتیمتری)
برای اینکه بتوانیم سرعت خودرو را تحت کنترل خودمان داشته باشیم باید کلاچ را تا آخر (نقطه صفر) گرفته و دنده را به یک منتقل میکنیم. اکنون خودروی ما کاملاً ایستاده و ما میخواهیم رو به جلو به صورت لاکپشتی (سانتیمتری) حرکت کنیم. کمی گاز به صورت ثابت (طوری که قطع نشود) میدهیم و کلاچ را آرام آرام بالا میآوریم. تا کجا بالا بیاوریم؟ پاسخ این است که تا نقطهٔ یک حرکت، کلاچ را بالا میآوریم طوری که سرعت حرکت خودروی ما با سرعت لاکپشت یکی بوده و به صورت سانتیمتری باشد. زمانی که حس کردیم سرعت ما از سرعت لاکپشت بیشتر شده بدون اینکه گاز را قطع کنیم کلاچ را مجدداً باید تا نقطه صفر پایین ببریم. وقتی کلاچ را تا نقطه صفر پایین ببریم کلاچ در این حالت باعث تقریباً ایست خودرو میشود، لذا گاز باید ثابت باشد و کلاچ بین نقطه صفر و نقطه یک حرکت جا به جا شود. بهاین حرکت کردن که با کنترل شدید کلاچ همراه است، حرکت به صورت لاکپشتی یا سانتیمتری میگوییم؛ چرا که سرعت ما از سرعت لاکپشت تجاوز نمیکند و این بیانگر اوج کنترل کلاچ است. در حرکت لاکپشتی ما با نقطه ۲و۳ کلاچ هیچ کاری نداریم و بعد از اتمام حرکت لاکپشتی اگر نیاز شد کلاچ را بالا میآوریم و حرکت عادی انجام میدهیم.
لازم به ذکر است برای انجام حرکت لاکپشتی در جایی که حالت سرازیری دارد باید اولاً کلاچ را تا نقطه صفر پایین ببریم ثانیاً گاز را قطع میکنیم و به وسیله ترمز، سرعت را کنترل می نماییم. باید حرکت خودرو به صورت لاکپشتی را به کمک ترمز انجام داد. در اینجا کنترل کننده اصلی ترمز میباشد.
موارد استفادهٔ حرکت لاکپشتی:
- خروج از پارک
- بردن خودرو و پارک کردن آن در داخل حیاط یا پارکینگ
- دور یک و دو فرمان
- پارک دوبل
به طور کلی هر جا نیاز باشد حرکت خودرو به صورت بسیار کند و سانتیمتری باشد باید از حرکت لاکپشتی استفاده شود. در ضمن در این گونه موقعیتها اگر سرعت بیشتر شود دقت ما کمتر میشود و احتمال تصادف و برخورد وجود دارد بنابراین حتماً بایستی از حرکت لاکپشتی استفاده کرد.
حرکت لاکپشتی در دنده عقب
در دنده عقب نیز باید گاز ثابت باشد و کلاچ بین نقطه صفر و یک حرکت جابجا شود و همان حالت رو به جلو انجام شود. یعنی کنترل حرکت و سرعت خودرو، به وسیلهٔ کنترل کلاچ در نقطه صفر و یک حرکت میباشد.