قلق گیری کلاچ
یک راننده باهوش در حرکت اول باید سعی کند که نقطهٔ یک کلاچ را پیدا کند و یکدفعه و ناگهانی کلاچ را بالا نیاورد. پیدا کردن مقدار فاصلهٔ بین نقطه صفر کلاچ تا نقطه یک حرکت را قلق گیری کلاچ میگوییم. هر خودرویی را که برای اولین بار بخواهیم حرکت بدهیم باید کلاچ آن را قلق گیری کنیم.
تعویض دندههای مستقیم (دندهکشی) و معکوس
به عمل اضافه کردن دنده، دندهکشی میگوییم. و به عمل کم کردن دنده معکوس میگوییم.
انتقال دنده از ۱ به ۲
دنده یک دندهای است قدرتی و فقط جهت حرکت کردن خودرو از حالت توقف میباشد و اگر فضای جلوی خودرو باز باشد و هیچ مانعی وجود نداشته باشد باید سریعا گاز و دنده یک را پر کرده و وارد دنده ۲ شویم.
نحوه اجرا: برای این که متوجه شویم که گاز دنده ۱ پر شده است یا نه، مبنای ما دور موتور میباشد در کفی برای تعویض دندههای مستقیم دور موتور باید حداقل از ۲۰۰۰ رد شود و حداکثر به ۲۵۰۰ برسد ولی در سربالایی ها دور موتور باید حداقل از ۲۵۰۰ رد شود و حداکثر به ۳۰۰۰ برسد.
پس از اینکه گاز دنده ۱ پر شد (دور موتور از ۲۰۰۰ رد شد) در یک واحد زمانی گاز را قطع کرده و بلافاصله کلاچ را تا انتها میگیریم بعد دسته دنده را از ۱ به ۲ منتقل میکنیم، سپس کلاچ را رها کرده و به نرمی گاز میدهیم.
توضیح اینکه چون در هنگام تعویض دنده از ۱ به ۲ خودرو ما حرکت دارد دیگر نیازی به نگه داشتن کلاچ در نقطه حرکت نیست و به همان آرامی که کلاچ را گرفتیم به همان آرامی آن را رها میکنیم.
معکوس از دنده ۲ به ۱
هرگاه بنا به هر علتی سرعت ما در سربالایی آنقدر کم شود که به زیر ۱۰ کیلومتر (که به آن محوطهایست میگوییم) برسد بایستی دنده را از ۲ به دنده ۱ منتقل کنیم که به آن معکوس از دنده ۲ به ۱ میگوییم.
نحوه اجرا: فرض کنید با دنده ۲ در حال حرکت هستیم و به دستاندازی رسیدیم. نیش ترمز گرفتیم تا بتوانیم با شتاب کمتری از روی دست انداز رد شویم. طبیعی است که سرعت ما کم میشود و به محوطهٔ ایست یا زیر ۱۰ کیلومتری میرسد.
حال که میخواهیم حرکت کنیم می بینیم دنده ۲ دیگر توان کشیدن خودرو در این سرعت کم را ندارد بنابراین گاز را قطع میکنیم و همان لحظه کلاچ را تا آخر میگیریم. بعد دسته دنده را از دنده ۲ به دنده ۱ منتقل میکنیم و سپس اگر محوطه جلوی خودرو ما باز بود و مانعی وجود نداشت مجدداً گاز دنده یک را پر کرده و وارد دنده ۲ می شویم.
توضیح اینکه در حرکتهای معابر شهری ما شاید بارها مجبور شویم که دندهکشی از یک به دو و معکوس از دو به یک را انجام بدهیم و این یک امر طبیعی در رانندگی بشمار می آید مخصوصا در راه بندان ها.
دندهکشی از دنده ۲ به ۳
چنانچه فضای جلوی خودروی ما به حدی باز شود که حداقل ۵۰۰ متر جلوتر از خودروی ما هیچ محوطه خطر و مانع ساکنی نباشد میتوانیم گاز دنده ۲ را پر کرده (دور موتور در کفی حداقل از ۲۰۰۰ رد شود و حداکثر به ۲۵۰۰ برسد و در سر بالایی دور موتور حداقل به ۲۵۰۰ و حداکثر به ۳۰۰۰ برسد) و در یک واحد زمانی گاز را قطع و کلاچ را تا انتها میگیریم سپس دسته دنده را به ۳ منتقل کرده کلاچ را به آرامی رها کرده و به نرمی گاز را شروع میکنیم (درست همانند دنده ۲).
معکوس از دنده ۳ به ۲
هرگاه بنا به هر دلیلی (سربالایی و یا به خاطر ترمز ما) سرعت خودرو به زیر ۳۰ کیلومتر در ساعت کاهش پیدا کرده بایستی دنده را از ۳ به ۲ منتقل کنیم و سپس به نرمی کلاچ را رها کرده و به آرامی گاز را شروع کنیم. به کل این اعمال دندهکشی معکوس میگوییم.
تقویت تمرکز گرفتن فرمان با دست چپ
این کار بهاین شکل انجام میشود که دست راست روی دنده به صورت ثابت و دسته دنده را بگیرد و دست چپ به تنهایی روی فرمان کار کنترل فرمان را انجام بدهد این تمرین ۲ فایده دارد:
- اینکه دست راست جای دندهها را یاد بگیرد.
- اینکه دست چپ یاد می گیرد که هنگام تعویض دنده به وسیله دست راست چگونه فرمان را کنترل کند.
موارد استفاده دنده سنگین
هر جا که برای به حرکت در آوردن خودرو به قدرت زیاد نیاز باشد مانند شروع حرکت از حالت ساکن و سربالایی های تند، از دنده سنگین استفاده میکنیم. در سرازیری های تند (به دلیل اینکه نمیخواهیم سرعت خودروی ما در سرازیری زیاد شود) جهت کاهش استفاده از ترمز و نیز کنترل بهتر فرمان و سرعت، از دنده سنگین استفاده میکنیم. به همین دلیل است که اصطلاحاً میگوییم به هر دندهای که سر بالایی را رفتهای باید سرازیری را همان دنده پایین بیایید.
دنده سبک
در خودروهای سواری به دندههای ۳، ۴ و ۵ به دلیل اینکه از سرعت بالایی برخوردار هستند دندههای سرعتی و یا دندههای سبک میگویند.