پارک کردن خودرو به صورت دنده عقب بین دو خودروی پارک شده را پارک دوبل می‌گوییم. در صورتی که بخواهید خودروی خود را بین دو خودرویی که در کنارهٔ جدول پارک شده است پارک نماییم، اگر فضای خالی بین دو خودرو تقریبا از ۲ برابر طول خودروی ما کمتر باشد پارک نمودن در چنین شرایطی برایمان بسیار مشکل خواهد بود و ما مجبوریم از روش پارک دوبل استفاده کنیم. در ضمن چنانچه فاصله بین ۲ خودرو پارک شده از ۶٫۵ متر کمتر باشد دیگر به روش پارک دوبل نیز نمی‌توانیم خودرو خود را نیز پارک بنماییم و می بایست جای دیگری را برای پارک کردن خودروی خود در نظر بگیریم. در ضمن چند بار که پارک دوبل را تمرین کنیم خود به خود تشخیص این فاصله برای چشمهای ما آسان می‌شود.
اهمیت کنترل کامل کلاچ (حرکت لاک‌پشتی) در پارک دوبل
برای انجام و اجرای درست و صحیح پارک دوبل، حتماً باید حرکت لاک‌پشتی را به صورت کامل آموخته باشیم و مهارت بسیار بالایی در جهت‌دادن خودرو به صورت سانتی‌متری به‌وسیله کلاچ را فرا گرفته باشیم؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است با عدم تسلط کامل روی کلاچ، حرکت خودروی ما با سرعت و شتاب زیادی همراه شده و مانع از اجرای صحیح پارک دوبل شود و چه بسا موجب تصادف گردد.
کسی که بتواند پارک دوبل را با کنترل روی کلاچ به صورت صحیح اجرا کند می‌تواند در راه‌بندان‌ها نیز با کنترل کامل کلاچ به‌صورت ایست و حرکت‌های پی‌در‌پی، خودروی خود را به راحتی به حرکت در بیاورد. یکی از دلایل انتخاب پارک دوبل در امتحانات رانندگی به همین جهت می‌باشد زیرا راننده‌ای که در انجام پارک دوبل روی کلاچ خودروی خود مسلط باشد در راه‌بندان‌های بسیار سنگین که راننده مجبور است چند قدم به چند قدم مرتب ایست و حرکت کند نیز، از کنترل کلاچ خوبی برخوردار خواهد بود؛ چون امتحان گرفتن در چنین راه‌بندان‌هایی شاید مقدور نباشد بنابراین پارک دوبل گرفتن راه بهتری برای امتحان کنترل کلاچ به شمار می رود.
اهمیت تسلط داشتن کامل روی فرمان
راننده‌ای که از درک فرمان خوبی برخوردار نباشد، چون مجبور است ضمن حرکت دادن خودرو رو به عقب نسبت به چرخاندن فرمان اقدام کند، نمی‌تواند جهت چرخش فرمان را تشخیص دهد و نمی‌تواند پارک دوبل را به صورت صحیح اجرا کند؛ لذا می بایست بیشترین حد تسلط را روی فرمان داشت و این یکی دیگر از علل انتخاب پارک دوبل به عنوان معیار امتحان رانندگی پایه دوم محسوب می‌شود.
درک کامل گاز و ترمز و هماهنگی آن با چشم و دست
در پارک دوبل باید راننده تسلط کاملی روی گاز و ترمز خودروی خود داشته باشد و ارتباط آن نیز با چشم راننده و فرمان که به عهده دست می‌باشد به بالاترین حد خود رسیده باشد؛ چرا که در غیر این صورت نمی‌توان پارک دوبل را به راحتی انجام داد. پس بنابراین پارک دوبل نه تنها یک تکنیک است بلکه اوج یک هماهنگی کامل بین کار چشم دست و پای راننده می‌باشد و از این طریق می‌توان به بودن چنین هماهنگی در اعضای بدن یک راننده پی برد.
حال می‌خواهیم ابتدا به توضیح کلی پارک دوبل پرداخته و سپس نحوهٔ اجرای هر کدام از قسمتهای پارک دوبل را به صورت جزء به جزء تشریح کنیم.
برای اینکه بتوانیم به ساده‌ترین روش پارک دوبل را بیاموزیم آنرا به ۳ بخش تقسیم می‌کنیم تا بتوانیم راحت‌تر آن را درک کرده و بیاموزیم.
با روشن کردن راهنمای سمت راست با فاصله عرضی یک دست، کنار خودرویی که می‌خواهیم پشت‌سر آن پارک کنیم می‌ایستیم. (در واقع کنار خودروی مورد نظر، همان پارک ۳۰ سانت انجام می‌دهیم.)
با حرکت کردن به صورت دنده عقب، وقتی در داخل شیشه لچکی عقب، انتهای خودروی کناری را دیدیم همهٔ فرمان را به سمت راست می چرخانیم تا قسمت عقب خودرو وارد پارک شود که به آن فرمان اول می‌گوییم.
پس از اینکه قسمت عقب خودروی ما وارد محوطهٔ پارک دوبل شد، ایست وسط را انجام داده و برای اینکه قسمت جلوی خودروی ما وارد پارک شود ضمن حرکت کردن به صورت لاک‌پشتی همه فرمان را به سمت چپ می چرخانیم تا قسمت جلوی خودروی ما وارد پارک شود که به آن فرمان دوم می‌گوییم.
زمان چرخش فرمان دوم، به میزان مهارت راننده بر روی فرمان خودرو بستگی دارد و ما بسته به میزان مهارت راننده ۲ روش را برای پیدا کردن بهترین زمان جهت ایست وسط و آغاز فرمان دوم خدمت شما معرفی می‌کنیم.
نحوهٔ توقف به فاصله عرضی یک دست
زمانی که می‌خواهیم با فاصلهٔ عرضی یک دست، کنار خودرویی که پشت سر آن قصد پارک کردن را داریم توقف نماییم، باید از فاصلهٔ حداقل ۳۰ متری، راهنمای سمت راست را روشن کنیم و ضمن نگاه کردن به آینهٔ وسط و سمت راست به نقاط کور آینه‌ها نیز پوشش بدهیم. (سرمان را به سمت راست بگردانیم تا نقاطی که در آینه دیده نمی‌شود را ببینیم.)
پس از اطمینان از اینکه خطری وجود ندارد سرعت خود را کم کرده و با حداقل سرعت (دنده ۱ یا دنده ۲)، از فاصله دور در امتداد خودرو قرار گرفته و نوک خط برجستهٔ وسط کاپوت را با محل برخورد آسفالت و لاستیک سمت چپ خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک کنیم به اندازه ۵۰ سانتیمتر فاصله تنظیم کرده و کنار خودروی مورد‌نظر توقف کنیم؛ طوری‌که حتی‌المقدور آینه سمت راست ما از آینه سمت چپ خودروی فوق رد شود و حداکثر به اندازه‌ای جلو می‌رویم که داشبورد ما به نوک گلگیر سمت چپ خودروی کناری برسد. (یعنی اینکه خودروی ما به اندازهٔ یک کاپوت از خودرویی که با آن فاصلهٔ عرضی ۵۰ سانتیمتر یا فاصلهٔ عرضی یک دست را تنظیم کرده‌ایم جلوتر باشد.)
اگر طول خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک کنیم از طول خودروی ما کمتر باشد (مانند پراید و...)، به اندازه یک کاپوت باید جلوتر از خودروی کناری باشیم ولی در صورتی‌که طول خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک کنیم به اندازهٔ خودروی سواری یا بیشتر از آن باشد، دیگر نیازی نیست که به اندازهٔ یک کاپوت از آن جلوتر برویم و فقط تا جایی جلو می‌رویم که بتوانیم انتهای خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک نماییم را در شیشه بزرگ خودروی خودمان ببینیم. (مانند مینی بوس و کامیون و وانت و نیسان و...)
پس بنابراین فاصلهٔ عرضی یک دست را باید از فاصله دور تنظیم کنیم و بهترین روش این است که از فاصلهٔ ۲۰ متری نوک خط برجسته وسط کاپوت خودروی خودمان را با محل برخورد آسفالت و لاستیک خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک نماییم (لاستیک های سمت چپ)، به اندازه ۵۰ سانت فاصله بدهیم و کنار آن توقف کنیم.
قسمت اول پارک دوبل
قسمت اول همان انجام کار یک پارک ۳۰ سانت، کنار خودروی جلویی است و در ضمن باید به اندازه یک کاپوت جلوتر از خودروی بغلی بایستیم.
قسمت دوم پارک دوبل (فرمان اول)
حالا ما با فاصلهٔ عرضی یکدست یا ۴۵-۳۰ سانتیمتر کنار خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک کنیم توقف کردیم و به اندازه یک کاپوت نیز از آن جلوتر هستیم. در ضمن خودروی ما در داخل خیابان صاف بوده و فرمان ما نیز صاف است بنابراین از روشن بودن راهنمای سمت مطمئن شده و با دقت و مراقبت کامل رو به عقب به‌صورت لاک‌پشتی حرکت می‌کنیم.
این سوال مطرح می‌شود که چه زمانی فرمان خودروی خود را سمت راست بچرخانیم که بدنه خودروی ما با خودروی کناری برخورد نکند؟ بهترین و مطمئن‌ترین لحظه برای چرخاندن فرمان به سمت پارک یا سمت راست (که به آن فرمان اول می‌گوییم) زمانی است که ما انتهای خودرویی که می‌خواهیم پشت سر آن پارک کنیم را در گوشهٔ شیشه مثلثی عقب (شیشه ۳ گوش یا شیشه لچکی) ببینیم و این لحظه بهترین موقع برای چرخاندن فرمان اول (به سمت راست) می‌باشد و به ما اطمینان می‌دهد که بدنه خودروی ما با خودروی کناری اصلاً برخورد نمی‌کند و حرکت ما هنگام چرخاندن فرمان اول باید خیلی سریع بوده و به آخر سمت راست برسد. نحوهٔ چرخاندن فرمان اول که قسمت دوم پارک دوبل ما را تشکیل می‌دهد، در همهٔ روش‌هایی که در پارک دوبل انجام می‌دهیم به همین روش می‌باشد؛ یعنی استفاده از لچکی عقب مبنای شروع فرمان اول می‌باشد. بنابراین در قسمت دوم که فرمان اول را تماماً به سمت راست می‌چرخانیم، نصف خودروی ما به‌صورت دنده عقب وارد محوطه پارک می‌شود.
نکته مهم : دیدن انتهای خودروی کناری، تضمین می‌کند که با شروع فرمان اول، قسمت عقب خودروی ما با خودروی کناری برخورد نمی‌کند.
قسمت سوم پارک دوبل (فرمان دوم)
در مرحله قبل، فرمان خودرو را به قصد داخل کردن انتهای خودرو به کنار خیابان، به سمت راست چرخاندیم؛ اما باید بدانیم تا کجا و چه وقت باید این مرحله را ادامه دهیم تا خودروی ما به جدول برخورد نکند.
یکی از روش‌های تعیین این موقعیت یعنی شروع به فرمان دوم به قصد صاف کردن خودرو که اخیراً بین مربیان مرسوم می‌باشد، استفاده از نشانه‌گذاری در آینهٔ سمت چپ خودرو است. مزیت این روش نسبت به روش‌های دیگر این است که :
سر گلگیر سمت چپ شما که در حال پارک به وسط خیابان می رود و احتمال تصادف با خودروهای در حال حرکت پیش می‌آید، با برگشت سر شما به طرف آینهٔ چپ کنترل خواهد شد.
با کوچک یا بزرگ شدن خودروی جلویی پارک شده، هیچ گونه تغییر یا احتمال خراب شدن پارک شما وجود نخواهد داشت چرا که نشانه‌گذاری شما از داخل آینهٔ چپ از خودروی شما با کنار خیابان است و اصلاً هیچ ربطی به بزرگی یا کوچکی خودروی جلو ندارد.
خاصیت سوم این روش یعنی نشانه‌گذاری از آینهٔ چپ برای تعیین زمان فرمان دوم این است که اگر آزمون گیرنده در کنار کامیون از شما امتحان گرفت یا اگر در حال آزمون حتی خودروی جلویی اقدام به حرکت نمود، شما دچار مشکل نخواهید شد. حتی می‌توانید با هماهنگ کردن با مربی خود بدون وجود خودروی جلویی از وسط خیابان با این روش اقدام به پارک دنده عقب کرده تا مطلب برای شما ثابت شود.
بهترین نشانه در آیینه سمت چپ برای شروع فرمان دوم
بهتری نشانه‌ای که در داخل آینهٔ چپ می‌توان در نظر گرفت، پایین‌تر از دستگیرهٔ درب عقب چپ، ابتدای زه پهلوی پراید می‌باشد؛ به‌این صورت که شما پس از این که نشانهٔ شیشه مثلث عقب را در نظر گرفته و شروع به چرخاندن فرمان اول کردید در حالی که فرمان را می چرخانید سرتان به سمت آینهٔ چپ بر می‌گردد و هر زمان که دستگیرهٔ سمت چپ(درب عقب)، همان انتهای زه پهلو از داخل آینه به کنار آسفالت رسید، برای تمرکز بیشتر ایست کرده و باز هم یک بار دیگر نشانه را کنترل می‌نماییم و بعد از در نظر گرفتن این نشانه، شروع به حرکت خیلی کند لاک‌پشتی همراه با چرخاندن فرمان به سمت چپ می‌نماییم تا زمانی که خودروی شما با پیاده‌رو موازی باشد.
نشانه دوم برای شروع فرمان دوم
پس از آنکه به موازات خودروی جانبی پارک کرده و با دنده عقب، انتهای خودروی کناری را در شیشه لچکی عقب مشاهده کردیم و تمام فرمان را به سمت راست چرخاندیم با همان حرکت آهسته لاک‌پشتی به عقب رفته تا زاویهٔ خودروی ما با خودروی کناری به اندازهٔ یک زاویهٔ ۴۵ درجه یا به صورت یک عدد ۷طبیعی شود؛ به عبارت دیگر وقتی سر گلگیر سمت راست خودروی ما به اندازهٔ یک عدد ۷ از سر گلگیر خودروی کناری از هم باز شود، فرمان دوم را با حرکت دادن خودرو به صورت مورچه‌ای یا لاک‌پشتی رو به عقب مجدداً شروع می‌کنیم تا موازی پیاده رو شویم.
اگر ما در این حالت (زاویه ۴۵ درجه) خودروی خود را میان خودروی کناری و ضلع آن‌طرف خیابان در نظر بگیریم به صورت N انگلیسی نیز درآمده که این نکته هم می‌تواند در تعیین زمان فرمان دوم یا تشخیص زاویهٔ ۴۵ درجه به ما کمک می نماید.
حال که تا این مرحله رسیده‌اید چرا خرابی پارک دوبل خود را در همان آزمون اول اصلاح نمی‌کنید و در آزمون مرحله دوم قبول می شوید؟!! آیا حیف نیست با کمی توجه بیشتر هنرجویی که از تسلط به کلاچ خوبی برخوردار است در آزمایش دوم قبول شود؟
توجه داشته باشید که در پارک دوبل سه حالت پیش می‌آید:
- برخورد با جدول
- فاصله استاندارد تا جدول
- فاصله زیاد تا جدول
شما می‌توانید با کمی دقت هر دو مورد غیر استاندارد فاصله پارک دوبل را به حالت استاندارد یعنی ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر تبدیل کنید، چطور؟
اگر به جدول برخورد می‌کنید
هنرجویان عزیز در صفحات قبل گفته شد که اگر شما از کنترل کلاچ خوبی برخوردار نباشید قادر به انجام پارک دوبل صحیح نخواهید بود؛ چرا که با آزاد کردن کلاچ اضافه با خودروی مورب، شما شتاب ناگهانی به خودرو داده و دیگر فرصت چرخاندن فرمان را ندارید و در یک لحظه چشم به‌هم زدن خودروی شما به جدول برخورد خواهد کرد. لذا توصیه می‌شود اگر مشکل پارک دوبل شما برخورد با جدول است در مرحله آخر یعنی فرمان دوم برای کنترل شتاب خودرو و جلوگیری از پرت شدن خودرو به سمت جدول، یک مرتبه بین کار ایست نمایید تا سرعت شما بیش از سرعت لاک‌پشتی کند شود؛ شما با این کار فرصت بیشتری برای چرخاندن فرمان دوم به خود می‌دهید و امکان برخورد با جدول فوق العاده کم می‌شود.
اگر از جدول فاصله می‌گیرید
هنرجویان عزیز اگر شما در اکثر مواقع در پارک دوبل، با فاصلهٔ زیاد از جدول پارک می‌کنید، دو علت می‌تواند داشته باشد که با کمی توجه و دقت حل شدنی است :
یا اینکه شما از ترس افتادن در جوی کنار خیابان، زودتر از زمان لازم اقدام به برگرداندن فرمان می‌کنید. در این صورت شما باید با درخواست از مربی خود، در محل‌هایی تمرین به پارک دوبل نمایید که جوی عریض داشته باشد تا ترس شما از انداختن خودرو در جوی کنار خیابان بریزد.
یا اینکه در چرخاندن فرمان دوم بسیار تندتر از حد معمول عمل می‌کنید. در این صورت به توضیح زیر توجه نمایید : توجه داشته باشید که فرمان پراید وقتی که از راست کاملاً بخواهد به چپ بچرخد فقط ۳٫۵ دور یا نزدیک به ۴ دور می‌باشد. شما باید توجه داشته باشید که‌این ۴ دور فرمان را باید در طول مسیر تقسیم کرده و از بسیار سریع چرخاندن فرمان خودداری نمایید؛ البته نه آنقدر کند که به جدول برخورد کنیم.
در مرحلهٔ آخر پارک دوبل می‌توانید از ۴ دور فرمان خودرو پس از چرخاندن ۲ دور یعنی زمانی که چرخهای خودرو حالت مستقیم شد ایست نمایید نه آنقدر طولانی که موجب اعتراض آزمون گیرنده شود. پس از ایست کردن حالا با یک کارشناسی با تجربهٔ خودتان برای ۲ دور باقیمانده تصمیم تازه بگیرید. اگر حس کردید که خودروی شما در حالت اول یعنی نزدیک به خودرو می‌باشد و امکان برخورد وجود دارد ۲ دور باقی ماندهٔ فرمان را خیلی سریع با سرعت بسیار آهسته انجام داده تا احتمال برخورد با جدول از بین برود.
اگر حس کردید که خودروی شما در حالت دوم یعنی فاصلهٔ نرمال استاندارد از جدول قرار گرفته چه بهتر ۲ دور باقیمانده فرمان را همان حالت نرمال با سرعت نرمال بچرخانید تا پارک دوبل شما مورد قبول واقع شود و اما اگر حس کردید که خودروی شما در حالت سوم یعنی فاصله زیاد از جدول قرار می‌گیرد (نشانهٔ این است که قسمتی از خودروی شما از خودروی جلویی بیرون‌تر خواهد بود). می‌توانید در این حالت ۲ دور باقیماندهٔ فرمان را بسیار کند عمل کرده تا خودروی شما با خودروی جلویی مقابل هم قرار گیرد.
نکته مهم : هنرجویان محترم می‌توانند در زمان مسلط شدن به پارک دوبل از نقاطی که در زیر دستگیرهٔ درب عقب قرار دارد استفاده نمایند. خاصیت این نکته این است که هر چه نشانهٔ ما از سطح زمین ارتفاع کمتری داشته باشد نتیجهٔ بهتری در پارک خواهیم‌گرفت. بهترین نشانه پایین‌تر از دستگیرهٔ درب عقب همان زه مشکی رنگ چسبیده به بغل پراید می‌باشد. یعنی باید سر زه پهلوی پراید به جوی کنار خیابان رسیده باشد تا فرمان دوم را شروع به چرخاندن نماییم.
موارد ممنوعه پارک دوبل
مواردی را که در آنجا نباید پارک دوبل نماییم عبارتند از :
- در بزرگراه‌ها چرا که در بزرگراه‌ها، خودروها در لاین حرکت با سرعت بسیار بالایی در حال عبور هستند.
- در حریم تقاطع‌ها (حداقل ۱۵ متر قبل و بعد از تقاطع‌ها)
- در مکان‌هایی که تابلوهای پارک ممنوع و توقف ممنوع نسب شده است.
- در ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی و....
- در مقابل پل ورودی پارکینگ منازل و ورودی کوچه و خیابان
- در حریم قانونی تابلوهای راهنمایی و رانندگی (پارک نمودن در چنین شرایطی باعث می‌شود تا رانندگان وسایل نقلیه عبوری دید کافی نسبت به تابلوهای فوق نداشته باشند.)
- دیگر مواردی که پارک کردن یا توقف کردن در آنجا طبق قانون و مقررات راهنمایی و رانندگی ممنوع می‌باشد.